Het knagende rotgevoel als je van huis gaat en je niet zeker weet of je het gas hebt uitgedaan of de deur op slot. Dwangneurose geeft een soortgelijk ‘ongemakkelijk’ gevoel. Dit gevoel gaat alleen over als je bepaalde handelingen of gedachten keer op keer hebt herhaalt tot je gevoel er goed bij is.
Wat is dwangneurose?
Dwangneurose of OCD (obsessieve-compulsieve stoornis) is een geestelijke stoornis, een neurose. Dwangneurose gaat vaak gepaard met angst. Er wordt gezegd dat dwangneurose wordt veroorzaakt door een niet opgeloste, onbewuste conflictsituatie die is opgelopen in de jeugd. Zelf heb ik hier mijn vraagtekens bij en denk dat het ook sterk in aanleg ligt en het reguleren van bepaalde spanningen. Recenter onderzoek toont aan dat genetische en omgevingsfactoren dwangneurose kunnen ontwikkelen.
Dit wordt onderschreven door onderzoek bij tweelingen. Hieruit blijkt dat als één helft van de eeneiige tweeling dwangneurose heeft, de kans groter is dat de tweede helft ook dwangneurose ontwikkeld dan bij twee-eiige tweelingen. Ook blijkt dat dwangneurose in sommige zeldzame gevallen komt door hersenbeschadiging. Tevens is er bewijs dat dwangneurose samenhangt met neurologische afwijkingen en dan vooral in de neurotransmitters. Een tekort of te weinig productie van serotonine en een verhoogde dopamineniveaus. Lastige taal, maar onderzoek brengt gelukkig steeds meer informatie over deze lastige kwaal.
Dwangneurose in de praktijk
Dwangneurose is het uitvoeren van dwanghandelingen door dwanggedachten. Het begint vaak met dwanggedachten die dwanghandelingen creëren. Vaak gaan deze dwanghandelingen gepaard met een bepaald aantal. Bijvoorbeeld in het geval van dwanghandelingen kan het zijn dat de deur 5 keer gesloten moet worden. De handen 5 keer wassen, het lichtknopje 5 keer aan en uit doen, het gas 5 keer controleren, 5 keer een stoep op of afstappen, 5 keer controleren of de wekker goed staat ingesteld. Op beroerde dagen kan een persoon met dwangneurose de hele dag bezig zijn met dwanghandelingen.
Als het na de 5e keer net niet goed voelt, kan het voorkomen dat een bepaalde handeling niet 5 keer wordt gedaan, maar 5 x 5 = 25 keer. Zo werkt het ook met dwanggedachten. Een bepaalde gedachte 5 keer overdenken. Voelt dit niet oké dan bestaat de kans dat dit 5 x 5 = 25 keer de bepaalde gedachte overdenken wordt. Erg moeizaam zou je denken? Dat is het ook. Het beroerde is alleen dat het zo niet goed voelt als de dwanghandelingen niet of niet goed worden uitgevoerd.
Angst
Mensen met dwangneurose beseffen zich heel goed dat wat ze doen (de dwanghandelingen of dwanggedachten) niet door iedereen wordt gedaan en waarschijnlijk ook niet nodig zijn. Alleen is het gevoel van het niet uitvoeren niet te harden en bij sommigen staat er concreet iets tegenover als de handelingen niet worden uitgevoerd. Zo zijn er genoeg verhalen bekend dat kinderen met dwangneurose denken dat er iets met papa en mama gebeurt als ze de dwanghandelingen niet uitvoeren. Ook op latere leeftijd zal het voorkomen dat dwangneurose uit angst opkomt.
Dwangneurose komt met ups en downs. Zit de persoon goed in zijn vel met weinig zorgen en stress, dan zal de dwangneurose minder aanwezig zijn. Zit de persoon in een stress periode dan wordt de dwangneurose gebruikt om de stress en de spanningen te kanaliseren.
Behandeling van dwangneurose
Sommige vormen van dwangneurose zijn behoorlijk hardnekkig en laten zich moeilijk behandelen door de behandeld arts, veelal een psychiater. Dwangneurose wordt vaak behandeld middels gedragstherapie. Hierin wordt dan de nadruk gelegd op het feit dat de dwangneurose een slechte gewoonte is en die slechte gewoonte moet worden afgeleerd. Hierbij wordt vaak niet gekeken naar de oorzaak en het ontstaan van de dwangneurose.
Over het algemeen genomen is de beste behandeling van dwangneurose; doen waar je bang voor bent. Je grootste angst onder ogen komen en beseffen dat er niets gebeurt als je je handelingen (rituelen) niet uitvoert. Uiteraard is het slim om dit onder begeleiding van een specialist te doen, maar zelf kun je best de proef op de som nemen door eens een kleine angst in de ogen te kijken.